NIEUWS
Website ‘JoodserfgoedRotterdam’
bericht óók over joods Dordrecht
Er is nóg een website die het (grotendeels voorbije) joodse leven van Dordrecht bestrijkt, JoodserfgoedRotterdam geheten. In tegenstelling tot de website van de Dordtse werkgroep Stolpersteine concentreert zij zich echter niet uitsluitend op de jodenvervolging. De website trekt de scope veel breder. De geschiedenis van joodse gemeente van Dordrecht in de 19de en 20ste eeuw wordt daarin beschreven, en kort die van de (voormalige) joodse begraafplaats. Daarnaast zijn er bescheiden biografieën te lezen over bekende en onbekende joodse Dordtenaren. In aparte stukjes wordt gemeld in welke Dordtse straten welke joden woonden.
 |
De openingspagina van ‘JoodserfgoedRotterdam’, met links de groene zoekbalk. Wie daarin ‘Dordrecht’ typt, komt uit bij Dordtse onderwerpen. |
Index
Dordrecht is een soort onderafdeling van de website ‘JoodserfgoedRotterdam’, zij heeft een eigen Dordtse index. “Over Dordrecht valt veel te vertellen”, staat daar. Op de indexpagina staat een caleidoscopisch overzicht van de verschillende verhalen. Begin maart 2023 zijn er 49 onderwerpen, die via het groene zoekvenster op te roepen zijn met het trefwoord ‘Dordrecht’. Enkele artikelen hebben trouwens meer met Rotterdam dan met Dordrecht te maken. Dan is bijvoorbeeld iemand alleen maar geboren in Dordrecht, zoals de arts Johan Voorzanger en de koopman Mozes van Dam.>
De website ‘JoodserfgoedRotterdam’ gaat over “joodse sporen in Rotterdam en omgeving”, en tot die omgeving behoort blijkbaar Dordrecht. De maker ervan is dezelfde als die van de website ‘JoodsAmsterdam’, een zogeheten zustersite. Wie hij is, is op de sites zelf niet te vinden. Op de pagina Contact meldt hij slechts dat hij historicus is, en zijn werk gratis verricht. Wie wil dat er een bepaald verhaal wordt geschreven, kan contact met hem opnemen via dit e-mailadres: info@joodserfgoedrotterdam.nl.
 |
Dordrecht heeft een eigen index met (in maart 2023) bijna vijftig onderwerpen over het joodse leven in de stad en over bepaalde joodse inwoners. |
 |
Rob Snijders vertelt op Twitter over zijn bijdragen aan ‘Joodse Huizen’, een boekenserie met korte verhalen over het vooroorlogse joodse leven in Nederlandse gemeenten. Elk jaar verschijnt er een nieuw deel. |
Twitter
Op Twitter en Facebook is dezelfde historicus ook actief. Hij doet er meldingen van nieuwe verhalen. Hier noemt hij gewoon zijn naam: Rob Snijders. Er is daar zelfs een filmpje te zien dat hem in beeld brengt (zie: facebook.com en
twitter.com/joodsehuizen).
Op zijn eigen site Rasnijders.nl stelt hij zich voor: hij heeft 31 jaar gewerkt als leraar, “met een grote passie voor geschiedenis”. Zo’n acht jaar geleden begin hij de site Joods Amsterdam. De site was “een uitvloeisel van een cultuurproject” van een basisschool op het Frederiksplein in Amsterdam.
Twee jaar later begon Snijders met JoodserfgoedRotterdam. Dit was “een nog grotere uitdaging”. Enerzijds doordat “door het bombardement van 14 mei 1940 op de Maasstad een groot deel van de tastbare Joodse geschiedenis verdween, anderzijds doordat de kennis over de Joodse geschiedenis van de stad na 19145 steeds meer vervaagde”. Nadat hij de twee historische websites had gemaakt, besloot Snijders te gaan studeren aan de Universiteit van Amsterdam. In 2017 studeerde hij af als historicus (bachelor), in 2020 behaalde hij zijn master geschiedenis en in 2021 de master Hebrew and Jewish Studies.
De websites werden intussen “op een professioneler niveau gebracht”. Om “de continuïteit van de websites te waarborgen”, was een volgende stap noodzakelijk. Dat werd de Stichting Heimisj. Die is opgericht met het doel de twee sites “te bestendigen”. “Daarnaast”, valt er te lezen, “worden er educatieve projecten ondersteund en georganiseerd. Al deze activiteiten kosten geld, kosten die in de eerste 15 jaar van de websites” zijn betaald door Snijders zelf.
Bezoekers
Vorig jaar, in 2022, bleken de sites gecombineerd al jaren achtereen ongeveer 500.000 bezoekers per jaar te trekken. De sites bestonden uit drieduizend pagina’s met informatie.
Terwijl de websites groeiden, nam ook het aantal vragen en verzoeken toe. Om dit alles mogelijk te houden, en ook om de onkosten te drukken, is “een solide financiële en juridische achtergrond noodzaak geworden”. Daartoe is er de stichting gekomen. Snijders roept op de pagina over de stichting op om zijn project financieel te ondersteunen. Donaties zijn welkom op bankrekeningnummer NL89 ABNA 0109 5982 88.
Ondertussen worden beide websites regelmatig aangevuld. Wie zich er op abonneert, wordt daarover op de hoogte gehouden via een maandelijkse nieuwsbrief. Ook via Facebook is dat te volgen. De verhalen op de websites zijn trouwens voornamelijk anoniem. Toch is Snijders klaarblijkelijk niet de enige die ervoor schrijft. Sommige onderwerpen zijn namelijk afkomstig van Paula van der Kuijl.
 |
In 1932 bestond de Dordtse synagoge 75 jaar. Dat wordt onder andere gevierd met een schoolfeest. Deze foto toont de deelnemende kinderen, en de ouderen die bij het feest betrokken waren. Op de website ‘JoodserfgoedRotterdam’ wordt in de onderafdeling Dordrecht aandacht geschonken aan het 75-jarig jubileum. |
 |
De acteur Hans Boskamp woonde in Dordrecht. |
 |
Michel Solser, |
Geen kopie
Op zijn sites attendeert Snijders er op dat hij “geenszins” de bedoeling heeft om alle vermoorde joodse inwoners te noemen. Daartoe is immers de website ‘Joods Monument’ in het leven geroepen. Op die site “worden alle 104.000 Nederlandse slachtoffers van de Sjoah vermeld” en “een team van medewerkers is er dagelijks bezig om alle gegevens up to date te houden”. JoodserfgoedRotterdam en Joods Amsterdam vermelden personen alleen, stipuleert Snijders, “als er een verhaal te vertellen is”. “Het vermelden van alle slachtoffers zou niet meer dan een kopie opleveren van joodsmonument.nl.”
Wat nu is er te vinden in de Dordtse afdeling? Er zijn vier rubrieken: Algemeen, Locatie, Persoon en Overig.
In de rubriek Algemeen is een korte en langere versie te lezen van de geschiedenis van joods Dordrecht. Dit onderwerp komt ook enigszins terug in de rubriek Overig, waar joods Dordrecht uit de 19de en 20ste eeuw wordt ‘besproken’ alsmede de jodenvervolgingen in de periode 1940-1945. De rubriek Algemeen gaat verder uitgebreid in op het speciale nummer dat het Nieuw Israëlitisch Weekblad op 28 augustus 1931 heeft gepubliceerd bij de viering van het 75-jarig bestaan van de Dordtse synagoge op de Varkenmarkt.
Straten
In de rubriek Locatie staat een uiteenzetting over het heden en verleden van de joodse begraafplaats – eerst aan het Wilgenbos, later aan de Nieuweweg. Verder wordt van een aantal straten verteld welke joodse Dordtenaren er woonden. Tot nog toe zijn ‘uitgelicht’: de Engelenburgerkade, Gravenstraat, Groenmarkt, Grotekerksbuurt, Korte Breestraat, Reeweg-Oost, Singel, Varkenmarkt, Voorstraat, Vriesestraat en de Wijnstraat.
De rubriek Personen betreft voor het grootste deel omgebrachte Dordtse joden. Enkele namen: Oscar Cahen, Simon Dasberg, Barend Josua Katan, Emanuel Hamburger en Simon Zadoks. Omdat de site zich niet wil beperkten tot de Sjoah, zijn er ook korte levensschetsen geplaatst van opvallende joodse Dordtenaren. Zoals de acteur, zanger en oud-voetballer van Ajax en DWS Hans Boskamp, voluit eigenlijk Johan Adriaan Hoelscher geheten. Hij leefde van 1932 tot 2011 en verwierf faam met tv-series als ‘Oppassen!!!’, ‘Ja Zuster, Nee Zuster’ en ‘Floris’ of met een film als ‘Turks Fruit’ en met de toneelvoorstelling ‘Potasch & Perlemoer’.
Dan is er Sophie Snijders-Davidson (Parijs, 16.6.1825 – Dordrecht, 27.2.1901), die oprichtster was van de Dordtse vrouwenvereniging Tsikedat Nasjiem. Zij trouwde met Mozes Snijders (Dordrecht, 20.9.1832 – Dordrecht, 2.4.1906) en kreeg met hem drie kinderen, van wie er twee zijn vermoord in Sobibor: Jeannette en Frederica Elisabeth. Genoemd wordt ook Michel Louis Solser (Dordrecht, 24.4.1865 – Amsterdam, 28.8.1893). Solser is in de vergetelheid geraakt, maar was volgens ‘JoodserfgoedRotterdam’ “een van de beroemdste komieken van de 19de eeuw”.
In de rubriek Overig is een curieus feit te vinden – dat de IBRI, een veertiendaags Blad voor de Israëlitische en Algemene Volksbeschaving, in Dordrecht werd uitgegeven, door A.H. Frenk & Zonen. Het eerste nummer verscheen op 1 januari 1869.
