Het voorbije joodse dordrecht

Dit zijn enkele stenen van leden van de familie Van der Meusen, te vinden op uiteenlopende joodse begraafplaatsen. De foto’s zijn afkomstig van de website ‘Het Stenen Graf’.
Corn. van Beverenstraat 19 rood

Deze eerste steen is voor Sara Cohen, overleden in 1883, begraven in Dordrecht.

Corn. van Beverenstraat 19 rood

Ester, 1912, Dordrecht. Kreeg op de geboorteakte een ‘H’ toegevoegd aan haar naam.

Adriana, 1913

Adriana (‘Jaantje’), 1913, Toepad, Rotterdam.

Belia, 1910

Belia, 1910, Toepad, weduwe van Abraham Cohen.

Veronika, 1914

Veronika, 1914, Dordrecht.

Mozes de Jong, 1937

Mozes de Jong, 1937, Diemen, echtgenoot van Saartje.

Barend, 1927

Barend, 1927, Dordrecht.

Mietje de Levita, 1904

Mietje de Levita, 1904, Toepad, Rotterdam.

Engelina Stodel-van der Meusen, 1938

Engelina Stodel-van der Meusen, 1938, Haarlem.

Andries Stodel, 1940

Andries Stodel, 1940, Haarlem.

Sara, 1927

Sara, 1927, Toepad, Rotterdam, kind uit het eerste huwelijk van Barend van der Meusen met Hendrica Gans.

Rachel Blok, 1917

Rachel (‘Reinette’) Blok, 1917, Dordrecht, derde vrouw van Barend van der Meusen.

Een (kort) overzicht van de familie Van der Meusen

De stamboom die dr.ir. Hans Middendorp samenstelde van de familie Van der Meusen in Dordrecht en Rotterdam, gaat eeuwen terug. Dat doet onderstaand genealogisch overzicht nadrukkelijk niet. Het beperkt zich tot de gezinnen die een rol spelen in het verhaal. In stamboomtaal: het laat zien hoe bepaalde zijtakken zich hebben ontwikkeld.
        Om het overzicht te kunnen maken, is behalve op aangereikte gegevens van Middendorp, geput uit de archieven met woon- en gezinskaarten van de gemeenten Dordrecht en Rotterdam, op gegevens van de joods-funeraire website ‘Het Stenen Graf’, op informatie op de krantenbank ‘Delpher’ van de Koninklijke Bibliotheek en op documentatie van funerair onderzoekster Alie van den Berg uit Oud-Beijerland.
        Het overzicht begint in ’s-Gravendeel, begin eervorige eeuw, bij Salomon Barent van der Meusen (soms ook ‘Pinchas’ genoemd) en zijn vrouw Sara Cohen. Zij vormen, voor het gemak, de ‘stamouders’ van de Van der Meusens die in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers zijn uitgeroeid.


Gezin nummer 1:

Salomon Barent van der Meusen (’s-Gravendeel, omstreeks 1781 – Dordrecht, 26.4.1870) en Sara (Salomon) Cohen (’s-Gravendeel, omstreeks 1791 – Dordrecht, 4.4.1883) kregen in ’s-Gravendeel om en nabij elf kinderen. Een precies aantal is niet te geven, omdat soms officiële burgerlijke-standsgegevens ontbreken of onvolledig zijn. Dat geldt bijvoorbeeld voor de kinderen een en elf.

        1. Ester, geboren 1810, overleden 1835 in Nieuw-Lekkerland (bron: Middendorp).
        2. Hester, geboren 7.7.1816 – op 2.7.1912 in Nieuw-Lekkerland overleden als weduwe van Levie Boers (Alblasserdam, 1.1.1798 – Nieuw-Lekkerland, 19.12.1891). Volgens ‘Het Stenen Graf’ is op de geboorteakte een H voor Ester gezet, en staat op de huwelijksakte Van der Neusen.
        3. Rozetta, geboren 28.2.1818 – Nieuw Lekkerland, 25.3.1865.
        4. Adriana, geboren 11.12.1819 – Poortugaal, 1.1.1913.
        5. Belia, geboren 3.1.1822 – Rotterdam, 28.5.1910.
        6. Kaatje, 19.9.1823 – Spijkenisse, 28.7.1895.
        7. Doodgeboren kind, 13.12.1925.
        8. Salomon, 12.11.1826 – Rotterdam, 2.10.1903.
        9. Veronika, 30.4.1829 – Dordrecht, 15.10.1914. Zij trouwde met Abraham de Goeije (Amsterdam, 11.3.1831 – Dordrecht, 14.6.1887). Het echtpaar kreeg drie kinderen: Mozes (26.10.1860), Betje (5.10.1862) en Saartje (26.10.1868). Deze kinderen zijn in de oorlog allen omgebracht.
        1. Mozes was getrouwd met Sara Lydia van Buren (Amsterdam, 10.1.1854). Zij stierf in Amsterdam op 13 juni 1941 en wordt vermeld door Joods Monument. Daarmee is ze erkend als Sjoa-slachtoffer. Mozes zelf eindigde in Auschwitz, op 1.2.1943.
        2. Betje was getrouwd met Jacob Braadbaart (1865-1935). Zij is vermoord in Auschwitz, 27.8.1943.
        3. Saartje was getrouwd met diamantslijper Mozes de Jong (Amsterdam, 5.10.1871 – Amsterdam, 3.12.1937). Zij is vermoord in Sobibor, op 13.3.1943. Hun ene zoon, de artiest Abraham (Amsterdam, 12.6.1899), werd op dezelfde dag als zijn vrouw, muziekonderwijzeres Hanna Pesaro (Amsterdam, 11.12.1906), vermoord in Sobibor, op 2 juli 1943. Hun andere zoon, Salomon (Amsterdam, 24.2.1902) stierf in Auschwitz, op 30.9.1942. In dit gezin: zeven doden.
        10. Barend, 31.10.1831 – Dordrecht, 26.5.1927. Hij trouwde driemaal, volgens Middendorp steeds met een joodse vrouw. Zie verderop.
        11. Abraham, 8.7.1834 - 22.11.1835. Het overzicht zoomt nu in op de gezinnen die de broers Salomon en Barend stichtten, de eerste in Dordrecht en Rotterdam, de andere alleen in Dordrecht.


Gezin nummer 2:

Salomon (van 1836) trouwde op 8.12.1858 in Dordrecht met Mietje de Levita (Rotterdam, 18.10.1836 – Rotterdam, 11.5.1904). Hij was 32 al, zij 22.

In Dordrecht kregen zij drie kinderen:

        1. Klaartje (11.4.1860 – Den Haag, 4.3.1942). Zij staat op de website Joods Monument en wordt dus beschouwd als een Holocaust-slachtoffer. Haar geboortejaar staat verkeerd op deze site; 1861 moet 1860 zijn. Eén dode.
        2. Salomon (9.11.1861 – Rotterdam, 12.6.1925). Hij, handelsreiziger, trouwde op 2.11.1903 in Amsterdam met Bertina Cornelia van Egmond (Dordrecht, 5.3.1877 – Dordrecht, 7.3.1910) en kreeg met haar twee kinderen: 1. Albert Louis (23.4.1905, na vijf maanden overleden op 27.9.1905) en 2. Bertha Engelina (12.6.1907 – overleden in Den Haag, op 1.1.1986 als echtgenote van J. Simmers). Eén overlevende.
        3. Jacob (8.10.1863 – Rotterdam, 13.3.1895).

Verhuisd naar Rotterdam volgen er nog eens vijf (mogelijk zes) kinderen:

        4. Barend (23.5.1866 – 2.9.1867). Deze jongen, die slechts iets meer dan drie maanden leefde, wordt alleen genoemd op de website ‘Geni’, niet in de bestanden van het Gemeentearchief.
        5. Saartje (14.9.1868 – Rotterdam, 27.3.1891).
        6. Engelina (1.7.1871 – Haarlem, 4.10.1938). Zij trouwde met Andries Stodel (Amsterdam, 29.8.1871) en kreeg met hem één kind: Siegfried Charles Bertus, geboren in 1915. Het gezin woonde op het laatst in Haarlem, aan de Garenkokerskade 92. Andries staat op de website Joods Monument; hij overleed in Haarlem op 15 mei 1940, volgens Hans Middendorp door zelfdoding. Siegfried werd omgebracht in Poolse kamp Majdanek. Twee doden.
        7. Rosetta (3.6.1873 – Rotterdam, 7.11.1873).
        8. Isaac (1.11.1874 – Auschwitz, 30.9.1942). Alleenstaand. Eén dode.
        9. Levie (14.3.1877 – Sobibor, 23.7.1943). Levie trouwde met Eva Kamp (Rhenen, 24.2.1878) en woonde met haar in Amsterdam, in de Den Texstraat 20 huis. Hun zoon Charles (Amsterdam, 6.10.1911) trouwde met Sara Liena Levie (Amsterdam, 28.3.1915). Op 18 oktober 1939 werd hun dochter Eva in Amsterdam geboren. Levie en Eva zijn tegelijk vermoord in Sobibor, op 23.7.1943; Charles, Sara Liena en Eva op 2 juli 1943, ook in Sobibor. Vijf doden.


Gezin nummer 3:

Broodbakker Barend van der Meusen (van 1831), de jongere broer van Salomon, is driemaal getrouwd. En wel met:

1. Hendrica Gans (Doorn, 1.12.1833 – Wijk bij Duurstede, 13.7.1866) Huwelijk op 15.10.1863 in Dordrecht; hij 31, zij 29. Zij stierf na ruim twee jaar.

Met haar kreeg Barend twee dochters:

        1. Saartje (Wijk bij Duurstede, 11.10.1864 – Rotterdam, 3.4.1927 en
        2. Rosetta (Wijk bij Duurstede, 26.3.1866 – Wijk bij Duurstede, 12.7.1866).

2. Mietje Wolf (Zaltbommel, 9.9.1833 – Dordrecht, 25.1.1872). Huwelijk op 22.3.1871 in Amsterdam.
3. Rachel Blok (Den Haag, 1.12.1839 – Dordrecht, 17.3.1917). Huwelijk op 8 mei 1872 in Den Haag.

Rachel en Barend kregen in Dordrecht zeven kinderen. Dit zijn:

        1. Aaltje (28.1.1873, na ruim een maand overleden op 10.3.1873).
        2. Salomon Barend (27.12.1873 – Auschwitz, 7.12.1942). Op JM abusievelijk Solomon genoemd. Eén dode.
        3. Rosetta (14.11.1874 – Auschwitz, 23.11.1942). Eén dode.
        4. Klaartje (5.2.1876, na drie maanden overleden op 9.5.1876).
        5. Hendrika (31.3.1877, na een jaar gestorven op 8.4.1878).
        6. Esther (21.2.1879 – Auschwitz, 23.11.1942). Eén dode.
        7. Jacob (30.4.1881 – Auschwitz, 15.10.1942). Hij trouwde met Belia Rosenbach (Rotterdam, 12.2.1885) en woonde met haar aan de Nieuwe Binnenweg 64 in Rotterdam. Belia is vermoord in Sobibor, op 5 maart 1943. Twee doden.

In totaal vielen er in het ’s-Gravendeelse geslacht Van der Meusen 21 doden, en was er één overlevende.




< Terug naar ‘Op één vrouw na bleef er niets over van de Dordtse gezinnen van Salomon en Barend’