NIEUWS

Leggen van nieuwe Stolpersteine
uitgesteld met oog op coronacrisis

Niet Gunter Demnig zelf, maar een van de twee vaste medewerkers van Openbare Werken zal later dit jaar de twaalf nieuwe steentjes in de stoep metselen. Deze foto toont een van hen aan het werk, op 15 mei 2018 op de Reeweg-Oost.

De coronacrisis treft ook de activiteiten van de Dordtse werkgroep Stolpersteine. Het was de bedoeling om op woensdag 22 april twaalf nieuwe herdenkingssteentjes te leggen, maar deze gebeurtenis is afgelast. De werkgroep achtte het verstandiger om voorlopig even geen groepen belangstellenden en nabestaanden op de been en bijeen te brengen. Sociale onthouding heeft nu prioriteit.

De Stolpersteine zijn al in Dordrecht. In totaal arriveerden er in de herfst van vorig jaar 27 exemplaren vanuit de Berlijnse werkplaats van Gunter Demnig. Vijftien steentjes werden op donderdag 7 november geplaatst, de overige zouden in april volgen. Maar die steenlegging is noodgedwongen opgeschoven.
        Demnig, de uitvinder van de Stolpersteine, zou ook in april zelf niet aanwezig zijn. Als hij geen kans ziet om naar Nederland te komen – hij reist in zijn bestelauto al het grootste deel van het jaar door heel Europa −, stelt hij plaatselijke werkgroepen in de gelegenheid om de stenen zelf te (laten) leggen, een zogeheten Selbstverlegung. In Dordrecht stelde de gemeente hiervoor al enkele keren twee dezelfde medewerkers van de dienst Openbare Werken beschikbaar.
        De twaalf Stolpersteine zullen vermoedelijk later in 2020 aangebracht worden. Het is onmogelijk om al een datum te noemen. De wereldwijde coronacrisis verandert van dag tot dag, soms elk uur.

Vanzelfsprekend kan al wel worden gemeld welke joodse Dordtenaren mettertijd herdacht gaan worden: hun namen, geboorte- en overlijdensdata zijn in het steentje gebeiteld. Dit zijn, verspreid door de stad, hun woonadressen (huidige nummering):

Waar		Wie
Oranjelaan 85	1 steentje	Louis Hartog
Oranjelaan 89	2 steentje	Nollus Heijman Overweg Emma Sarah Overweg
Leerambachtstraat 13	1 steentje	Salomon Simon de jong
Van Manderstraat 6	4 steentjes	Hartog van Gelderen Matle van Gelderen-Moscovici Hanna Yehudith van Gelderen Moshé Elchanan Italie van Gelderen
Vlietweg 10	1 steentjes	Abraham Wijnberg
Jan Vethkade 6	2 steentjes	Dina Bannet-Haagman Anna Bannet
J.J.A. Goeverneurstraat 43	1 steentje	Daniël Joosten

Tot dusverre zijn in Dordrecht 134 Stolpersteine geplaatst. Met de twaalf nieuwe komt de werkgroep op 146 exemplaren. In totaal zijn er voor de Dordtse slachtoffers 206 steentjes nodig. Deze zullen de komende jaren worden aangevraagd in Berlijn.
        De voorziter van de werkgroep, Arij Boogerman, was gevraagd om op Yom Hasjoa, de dag waarop internationaal de Holocaust wordt herdacht, in de raadzaal van het oude Dordtse stadhuis een verhaal te vertellen over twee Dordtse vrouwen die de Holocaust hebben overleefd. In Dordrecht is dit herdenkingsjaar, 75 jaar na de oorlog, speciale aandacht voor de overlevenden, bovendien is 2020 het Dordtse Vrouwenjaar.
        De herdenking zou plaatshebben op 20 april. Maar ook die is geschrapt.